خارش می تواند فراتر از یک حس ناخوشایند و آزاردهنده بوده و زنگ خطری برای وجود یک بیماری زمینه ای باشد. آمار نشان می دهد که نیمی از افراد مبتلا به خارش مزمن پوست، از بیماری های دیگری رنج می برند. آیا خارش بدن و سرطان ارتباطی با یکدیگر دارند؟ در ادامه خواهیم گفت.
چه ارتباطی بین خارش بدن و سرطان وجود دارد؟
خارش می تواند ریشه در علل مختلفی داشته باشد، از تحریکات جزئی پوست گرفته تا بیماری های مزمن. پس در جواب این سوال که آیا خارش بدن و سرطان با یکدیگر ارتباط دارند یا خیر باید گفت بله، در مواردی ممکن است یکی از علائم هشداردهنده سرطان نیز باشد.
اگرچه خارش جزو شایع ترین علائم سرطان نیست، اما نتایج مطالعه ای بر روی حدود ۱۷۰۰۰ فرد بزرگسال نشان داد که احتمال ابتلا داشتن به سرطان در افراد مبتلا به خارش پوست تا پنج برابر بیشتر است. علاوه بر این، خارش می تواند به عنوان عارضه جانبی برخی از درمان های سرطان نیز رخ دهد.
سرطان های همراه با خارش پوست
بسیاری از مبتلایان به سرطان در مراحلی از بیماری خود دچار خارش پوست می شوند. خارش پوست مرتبط با سرطان، می تواند در موارد زیر رخ دهد:
- زمانی که صفرا (مایعی که توسط کبد برای کمک به هضم غذا ترشح می شود) به دلیل وجود تومور، زیر پوست تجمع کند
- التهاب ناشی از سلول های سرطانی
- واکنش بدن به مواد آزاد شده توسط تومور
خارش مربوط به سرطان اغلب دارای ویژگی های خاصی است، از جمله:
- عدم وجود بثورات یا کهیر
- خارش گرفتن بدون دلیل مشخص یا در اثر تماس با آب
- خارش گرفتن کل بدن
- همراهی با علائم دیگر مانند خستگی، کم اشتهایی و کاهش وزن.
برای تشخیص علت خارش پوست، پزشک سوالاتی در مورد سابقه این عارضه، مانند مدت زمان خارش و تماس احتمالی با مواد محرک پوستی از شما خواهد پرسید. با این حال، خارش پوست می تواند نشانه ای از برخی انواع سرطان، مانند موارد زیر باشد:
سرطان های دستگاه گوارش (GI)
دستگاه گوارش شما از صفرا برای تجزیه غذا استفاده می کند و وجود تومور در آن می تواند مجاری صفراوی را مسدود نماید. در این صورت، صفرا تجمع پیدا کرده و باعث افزایش بیلی روبین در خون می شود. با اینکه این اتفاق معمولاً در مراحل پیشرفته تر سرطان رخ می دهد، امر غیرمعمولی هم نیست. مهم تر اینکه سطوح بالای بیلی روبین می تواند باعث خارش و زردی پوست و چشم شود.
سرطان های دستگاه گوارش که می توانند مجرای صفراوی شما را مسدود کنند عبارتند از:
- سرطان مجرای صفراوی
- سرطان کیسه صفرا
- سرطان کبد
- سرطان پانکراس
سرطان های خون
سرطان های خون گلبول های سفید، گلبول های قرمز یا مغز استخوان را درگیر می کنند. هیچ کس به طور قطع نمی داند چرا سرطان های خون می توانند باعث خارش شوند، اما برخی متخصصان معتقدند سلول های سرطانی خون ممکن است مواد شیمیایی ای آزاد کنند که انتهای عصبی پوست را تحریک می کند.
سرطان های خونی که بیشتر احتمال دارد باعث خارش پوست شوند، عبارتند از:
- لوسمی حاد میلوئیدی: درماتیت آتوپیک به عنوان یک عارضه احتمالی اولیه در آن دیده می شود.
- لنفوم هوچکین
- پلی سیتمی ورا
- لنفوم سلول B پوستی اولیه
- لنفوم سلول T
ذکر این نکته ضروری است که پزشک می تواند با یک آزمایش خون ساده و بررسی علائم، به راحتی سرطان خون را غربالگری کند. اگر نتیجه شمارش گلبولی و معاینه بدنی شما طبیعی باشد، احتمال سرطان خون بسیار پایین خواهد بود.
سرطان های پیشرفته
در صورتی که سرطان به کبد یا پوست متاستاز کند، باعث خارش می شود. هر چند، گسترش سرطان به پوست چندان متداول نیست اما احتمال آن وجود دارد. سرطان هایی که بیشترین احتمال انتشار به پوست را دارند عبارتند از:
- سرطان سینه
- سرطان روده بزرگ
- سرطان ریه
همچنین سرطان های پیشرفته ای که به کبد می رسند و مجاری صفراوی را مسدود می کنند، بیشتر احتمال دارد باعث خارش شوند. سرطان هایی که ممکن است به کبد سرایت کنند عبارتند از:
- سرطان سینه
- سرطان های دستگاه گوارش؛ از جمله سرطان مری، روده بزرگ، کلیه، لوزالمعده و معده
- سرطان ریه
- سرطان پوست (ملانوم)
سرطان سینه
آیا در سرطان سینه می توان گفت که خارش بدن و سرطان با یکدیگر مرتبط اند؟ به ندرت پیش می آید که خارش سینه ناشی از سرطان باشد. با این حال، دو نوع سرطان سینه ممکن است با بثورات خارش دار همراه باشند:
- سرطان التهابی سینه؛ می تواند شبیه به عفونت سینه بوده یا با راش های کوچک و خارش دار شروع شود.
- بیماری پاژه سینه؛ ممکن است با بثورات خشک و پوسته پوسته روی نوک سینه همراه باشد.
هر زمان که ناحیه ای از پوست سینه شما دچار خارش، ناهمگونی یا درد شد، حتما آن را به یک متخصص نشان دهید.
سرطان پوست
سرطان پوست ممکن است باعث خارش شود، اما همیشه اینطور نیست. به عنوان مثال، ملانوم کمترین احتمال ایجاد خارش را دارد.
خارش پوست به ندرت، تنها علامت سرطان پوست است؛ مثلاً توجه داشته باشید که یک خال خوش خیم شما نباید باعث درد، خونریزی یا خارش شود و نباید تغییر اندازه یا شکل دهد. در نتیجه، در صورت مشاهده هرگونه علائمی در پوست خود، حتماً به یک متخصص مراجعه نمایید.
خارش پوست و درمان سرطان
اغلب اوقات، این خود سرطان نیست که باعث خارش می شود، بلکه روش های درمانی آن است. خارش بلافاصله پس از درمان سرطان ممکن است یک واکنش آلرژیک به درمان باشد؛ به عنوان مثال، خارش مداوم و احتمالاً طولانی مدت، یکی از شایع ترین عوارض جانبی ایمونوتراپی است.
ایمونوتراپی، سیستم ایمنی بدن شما را برای هدف قرار دادن سرطان فعال می کند. اما التهابی ناشی از آن می تواند منجر به بروز بثورات خارش دار یا حتی خارش تنها شود. خارش معمولاً پس از قطع درمان از بین می رود، با این حال ممکن است برخی افراد دچار خارش طولانی مدت شوند.
خارش پوست می تواند عارضه جانبی غیرمعمول تر درمان های دیگر نیز باشد:
- شیمی درمانی؛ باعث واکنش آلرژیک یا التهاب کبد می شود.
- هورمون درمانی برای سرطان سینه؛ می تواند باعث خشکی پوست و تعریق بیش از حد و در نهایت، خارش شود.
- پرتو درمانی؛ پوست را کمی می سوزاند و باعث خارش موقت می شود.
- درمان هدفمند؛ برای توقف رشد سرطان بر ژن ها، پروتئین ها و بافت های خاصی تأثیر می گذارد و می تواند باعث ایجاد بثورات یا خارش شود.
شاید فکر کنید خارش پوست در حین درمان سرطان، موضوع کم اهمیتی است که نیازی به مطرح کردن با پزشک ندارد. اما به خاطر داشته باشید که عوارض جانبی درمان می توانند کیفیت زندگی شما را تحت الشعاع قرار دهند و آسایش شما در طول این مسیر سخت از اهمیت بالایی برخوردار است.
بنابراین، اگر در حین درمان سرطان دچار خارش پوست شده اید، سکوت نکنید و حتماً با پزشک خود در مورد آن صحبت نمایید.
درمان های خارش پوست ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر سبک زندگی در خانه: مانند استفاده از لوسیون های بدون عطر، حمام با آب ولرم و استفاده از صابون ملایم تر.
- داروهای بدون نسخه: از جمله آنتی هیستامین ها و استروئیدها.
- بیولوژیک ها: داروهای تجویزی که از منابع زنده به دست می آیند.
اگر درباره خارش پوست و سرطان نگران هستید
در صورتی که نگران این موضوع هستید، غربالگری های خود را به روز کنید، آزمایش خون داده و اجازه دهید یک پزشک علائم شما را بررسی کند. اگر این مراحل را انجام دادید و هیچ مشکلی مشاهده نشد، احتمال اینکه خارش پوست شما ناشی از سرطان باشد بسیار کم است.
اما به یاد داشته باشید که خارش پوست مداوم، اغلب نشانه ای از یک بیماری زمینه ای است، حتی اگر سرطان نباشد؛ عارضه های پوستی و بیماری هایی مانند نارسایی کبد و کلیه می توانند در بروز خارش نقش داشته باشند، بنابراین همیشه مهم است که برای خارش مداوم به پزشک مراجعه کنید.
